AFRIKADAKI RUS LEJYONU WAGNER

WAGNER "Z" (GRUPPA VAGNERA) KURULUŞ TARİHİ: 2014 ILK KURULUŞ AMACI: Rusya nın Donbass ta Ukraynalılara karşı yürütülen mücadeleye doğrudan karışmaması için kuruldu. AFRİKA YA GİRİŞ TARİHİ: 2017 AFRIKA’DA BILINEN ASKER SAYISI: 6.000 AFRIKA YA GİRİŞ SEBEBİ: Birleşmiş Milletlerin MEDREP (Akdeniz Yenilenebilir Enerji Programına) atfen AB’nin Desertec, ABD’nin JINSA, TC nin de Mavi Vatan projeleri vesilesiyle Güney Akdeniz ve dahili Kuzey Afrika ülkeleri çok büyük önem kazanmıştır. Bu bağlamda, Afrika dışı ülkeler kısaca MENA Bölgesi olarak adlandırılan ve Batı Bloğu-Sion sermaye sistemine mecburi biyat içinde olan Kuzey Afrika-Güney Akdeniz ülkeleri Fas, Cezayir, Tunus, Mısır ve Libya yı zapturapt altına altına almak adına bu ülkelerin güney sınır ülkelerinde de vekalet savaşları başlatmıştır.

Bu ülkeler Batı Sahra, Moritanya, Mali, Nijer, Burkina Faso ve Çad olup; her birinin kuzey bölgeleri yani MENA ile komşu olan toprakları Amazigh denilen; Tuareg ve/yada Berberi gibi etnik toplulukların üst etnisitesinin yaşam sahalarıdır. Bir dipnot olarak söylemem gerekirse Israil ile organik bağı olan Fas Krallığının yıllardır; okyanusa kıyısı olan güney komşusu Batı Sahra isimli ülke(?) yi sahibi olarak görüp; BM e kadar taşınan çekişmesinin temelinde de bu gerçek yatmaktadır.

Uluslar arası kamu oyunun Sahel adıyla bildiği bu Amazigh topraklarında yürütülen vekalet savaşlarında sözde İslami Cihad yürüten militan örgütlenmeler yaratılmıştır. Dünya’da terörden kaynaklanan ölümlerin % 43’ünden sorumlu olan bu terörist örgütlerin savaşçılarına Afganistan/Taliban benzeri şeriat ülkeleri kurma sözü verilmiştir. Bu gerçekliğin en yakın örneği ise son yıllarda Fransa karşıtlığı ile ön plana çıkan Mali, Burkina Faso ve Nijer topraklarından pay alınarak; gayrıkanuni ilan edilmiş Azawad Islam Cumhuriyetidir.

NATO gibi ama NATO ülkelerine alternatif olarak; Akdeniz’de söz sahibi olmak adına Libya daki ayrılıkçı güç Hafter üstünden uluslar arası angajman kuralları dahilinde bölgeye giren Rusya; diğer yanda Wagner ile Sahel ve Azawad’daki vekalet savaşlarına dahil olmuştur. 

Wagneri gayrı resmi mahiyette bu küresel çekişmenin içine sokan Rus Devleti aynı mantıkla Wagner in vekalet savaşındaki maliyet ve kazançlarını da “sözde” bağımsız kılmıştır. Wagner in Afrika daki bazı devlet başkanlarından militarist destekleri karşılığı altın imtiyazları, nakdi para aldığı; terör/isyancı örgütlere silah sattığı belgeli olarak bilinmektedir. Bununla beraber Rusya Dış İşleri Bakanı Lavron un 2019 yılında Soçi de yapılan 1.Rusya-Afrika Zirvesi akabinde Afrika ya resmi olarak 8, bağlı bürokratların 50 ye yakın; gayrı resmi (ticari kisve) ile 200 den fazla ziyaret yaptıkları ve bu ziyaretlerin amacının Rus politiğinin yanı sıra Wagner e destek verme adına olduğu gayet iyi bilinmektedir. 

Lakin 27-28 Temmuz 2023 taihleri arasında düzenlenen 2. Rusya-Afrika Zirvesine  katılan Afrika liderlerinden çoğu Rus devletini Afrikanın iç işlerine karışmaması noktasında sert bir dille eleştirdiği de bize gelen doğrudan bilgilerdendir.

AFRIKA DA YAYILIŞI:

LIBYA: 2015 yılında son derece oynak bir geçmişe sahip Hafter e destek olmak için. Baragisa aşireti ve Saika Tugayına başta olmak üzere askeri eğitim, iç savaşta bizzat savaşma, Rusya ve Çin den muhimmat getirme vb karşılığında Wagner e Kaddafi hazinelerinden 18 Ton külçe altın, € 100 Milyon nakit, Avakir bölgesinde petrol imtiyazı ve Sahel sınırında operasyonel üs tesis kurma ve Amazigh/Azawad bölgesine koşulsuz giriş hakkı verildi. 

SUDAN: 2017 de Eski Sudan devlet başkanı “diktatör” Ömer El Beşir in kendisine yönelik protestoları bastırmasına yardım etmek için Sudan’la giriş yaptı. 

Esad gibi Beşir’de Wagner Paralı Askerlerine değer verdi ve Wagner komutanı Yevgeny Prigozhin e altın maden işletim hakları (rödovans) tahsis etti. Wagner’in Beşir e hizmetleri karşılığı altın, silah satışı ve militarist hizmetleri için $ 250 Milyon kazandırdığı biliniyor. 

CAR: 2017 de Orta Afrika Cumhuriyeti (CAR) devlet başkanı Faustin-Archange Touadera nın yerel isyancılarla savaşmasına yardım etmesi için askeri eğitim verdi ve dolayısıyla başkanın özel güvenlik timlerine kendi adamlarını da sokmuş oldu. (Bu noktadaki ana mesele SELEKA sorunsalıdır!)

 Wagner in Toudere rejimine verdiği hizmetler karşılığı yasak olan kereste ihracatına rağmen bölge ormanlarındaki ağaçların % 30 imtiyazını; 50 Ton koltan stoğu (BM kısıtına rağmen, koltan ve lityum işletme izni aldığı da söyleniyor), 500 kg altın, her biri 20 karat üzerinde 1. Sınıf olan 100 den fazla ham elmas vb aldığı; totalde WAGNER’in $ 1 Milyara yakın rantiye elde ettiği biliniyor.

 “ Fakat WAGNER’in Ruanda Soykırımıyla tarih hafızasına giren bu sorunlu bölgenin ülkeleri olan Demokratik Kongo ve Uganda da ki militer politikalara, o bölgelerdeki muhalif partiler ve ayrılıkçı örgütlere destek mahiyetiyle girmesi; yüzmilyonlarca dolarlık vurgunlar yapması, kimyasal silahlar satması vb altı önemle çizilmesi gereken detaydır. Öyleki Kenya-Uganda ve Demokratik Kongo nun o bölgede planladığı ortak federasyon planına da burnunu sokması; hizmet verip  destek aldığı örgüt ve siyasal yapıları da fazlasıyla rahatsız etmeye başlamıştır. Yerli sempatizanlar ve paravan şirket çalışanlarıyla birlikte 1.500 kişilik WAGNER oluşumunun her an topyekun katledileceği dahi konuşulmaya başlanmıştır!

2020-2023 BURKINA FASO-MALI: Rusyanın yukarıda bahsettiğim Güney Akdeniz-Sahel politiğine bağlı olarak Güney Libya da koğuşlanarak Amazigh bölgesine giren Wagner’in bir tarafta Cezayir, Libya, Kuzey Mali deki cihadcı örgütlere silah satıp, militer destek verirken; diğer tarafta bunlara kendisi gibi destek veren Batılı ülkelere karşı onlara destek veren hükümetleri deviren Mali ve Burkina Faso nun cunta liderlerine de cihatcı örgütleri (dolayısıyla destekleyen Fransız Lejyonu) yok etme sözü verdiği biliniyor. Diğer bir deyişle Wagner bölgede ikili oynuyor ve bu hem o ülkelerin cunta liderleri olan Ibrahim Traore ve Assimi Gotita hemde komşu ülkeler tarafından bilindiği için bu cuntacılar Wagner den keza Rus Hükümetiyle diyalog kuruyor. 

Wagnerin bu ikili oyununu bilmesine rağmen Mali ve Burkina Faso cuntalarının Rus Dış İşleri Bakanılığı referansıylada olsa Wagnere izin vermesi; Gana nın ısrarıyla ECOWAS Birliğini cuntalar üzerinde baskı kurmaya zorluyor.

SONUÇ

1) Afrika halkları Wagnere Rus Devleti hatırına binayen katlanmaktadırlar. Çünkü Afrika devletlerinin Rusya ile derin ilişkileri Sovyetlerin bağımsızlıl süreçlerinde verdiği silah, petrol, gıda ve borç desteğine karşı vefaya dayanmaktadır.

2) Afrika halkları Wagneri kalleş bir yolsuzluk çetesi olarak görmektedir. Fakat yinede sömürge amaçlı da olsa ülkelerine kalkınma desteği veren Çin devletinin koordine ettiği ve kendi topraklarında faaliyet gösteren Çin li şirketlere gösterdikleri “itin değil ama sahibinin hatırı vardır” yaklaşımını Rus-Wagner konusunda da göstermektedirler.

3) Rus devleti Wagneri maşa olarak kullanmaktan vazgeçtiği an Afrika aşiretleri Wagnerin Afrika’daki yüzmilyonlarca dolarlık varlıklarına bir gün içinde el koyup; askerlerini yada paravan şirket çalışanlarını aynı esnada yok edecek kabiliyet ve isteğe sahiptir.

4) Rusya Devletinin desteğiyle Afrikada barınabilen Wagnerin kendisini Azawad, Seleka hatta Abyei, Puntland vs defacto ülke kurulumlarında paydaş görmeye başlaması Rus ordu ve devletini de rahatsız etmeye başlamıştır.

5) Afrika nın Sovyetlerin kendilerine zor günlerinde destek olmasından doğan ve bugünkü Rusya’da gösterdiği derin vefa duygusu; Wagner’in ahlaksızları yüzünden günden güne erimektedir. Dolayısıyla Wagner Rusya ya fayda değil zarar vermektedir.