AFRİKA’NIN BELEŞ ALTINI?!

90’lı yıllardan beri kurucusu olduğum Afrika Türk Vakfı/Afroturk iş Konseyi münasebetiyle Afrika’nın tamamında sosyal ve iktisadi araştırmalar yapmış; hem Afrika hemde yapısal finans uzmanı olarak Türk müteşebbislerinin şu Afrika’dan ucuz altın alırız niyetleri hakkında bir kez daha görüş bildirmek zamanı geldi.

İsterseniz gelin soru-cevap şeklinde gidelim:

1- AFRİKA ALTIN ZENGİNİMİDİR?

Görece evet. Neredeyse tüm Afrika ülkelerinde, diğer tüm değerli metaller de olduğu gibi altın madeni zenginliğinden de bahsedebiliriz.

2- AFRİKA’DA ALTIN ÇIKARMA VE/YADA İŞLEME MALİYETİ DİĞER DESTİNASYONLARA GÖRE UCUZMUDUR?

TC’nin 2005’te ilan ettiği Afrika Açılım Stratejisi belgesinden bugüne Afrika’ya merak salmış yüzlerce hatta binlerce Türk müteşebbisinin “Afrika’dan ucuz altın alır çok iyi para kazanırız” niyetinin temelinde bu sorunun yanıtı yatmaktadır.

Yanıtı içinde önce “neredeki maden” sorusu sorulmalıdır. Çünkü maden dediğiniz şey kırsaldadır ve yatırım işletme bağlamında Afrika’daki en ciddi  sorunlar “ LOJİSTİK, GÜVENLİK VE ELEKTRİK” hususlarıdır. Mesela maden görece güvenli Gine’de ama Fouta Djallon dağları bölgesinde. Su bol ve altın yüzeyde. Dolayısıyla maliyet düşük. Ama yılın 2 ayı yağmur sezonu. Geriye kalan 6 ay şiddetli yağmur ve sellerin yolları geçilmez kıldığı zaman. Geriye kalan verimli zaman 4 ay ve işte o 4 ay 12 ayın maliyetinide yansıtıyor fiyatlara. Yani lojistik sorunu doğal olarak stok maliyeti yaratıyor diyebiliriz.

Diğer örneği Demokratik Kongo’dan verelim. Lojistik sorunu yok. Altın yüzeyde.Çıkartmak çok kolay. Ama güvenlik sorunu var. M23 gibi gerilla örgütlerine illa pay vereceksiniz. Buda maliyetinizi yarı yarıya katlayabilecek bir etmen.

Son örneği elektrik sorunsalından verelim. Çünkü bu sorun Afrika’daki üretimsizlik kaynaklı iktisadi sorunun temel nedeni. Giden biliyor. Şehirlerde bile günün en az yarısı elektrik kesintisi yaşanıyor; ve kamu binalarından tutun, hotellere kadar herkes sıklıkla  yedek parça sıkıntısı yaşatan jeneratör kullanıyor. Kullanıyor kullanmasınada jeneratörlerde akaryakıtla çalışıyor ki; çoğunlukla karaborsa fiyatlardan temin edilebiliyor. Haliyle buda maliyetleri hiç beklenmedik seviyelere taşıyabiliyor.

SONUÇ: Maden eğerki bu 3 sorunun yaşanmadığı yada minimalize edildiği bir destinasyondaysa (başlangıç yatırım maliyeti dışında) işçilik ve stopaj yani ekipman yıpranma payı dahil kilogram başına $ 10’ı geçmemektedir. Tabii madenin verimliliği ve günlük kapasitesi mutlak değişken faktörlerdir. Benim verdiğim rakam su basman sistemiyle günlük 1 tona kadar eleyip  ve 8 ila 18 ayar arasında 1 kilogram altın toz/granül /nuget yada ham ingot bulabilen şahıs madenlerini kapsamaktadır.

3- AFRİKA’DAN ALTIN NASIL ALINIR?

En basit şekliyle 2 yolla. Resmi ve Gayrı Resmi. Gelin her ikisinide tek tek değerlendirelim:

A)     RESMİ YÖNTEM

Öncelikle hiçbir Afrika ülkesi muz cumhuriyeti değil. Hepsinde hükümet, bakanlıklar ve ama şöyle ama böyle ,işleyen kanunlar var. Söz konusu altın ihracatı yani “gelir” olunca doğal olarak tüm devletler dikkat kesiliyor. Bu minvalde altın satıcısı mutlak surette ya ülkesinin merkez bankası yada maden Bakanlığı (yada bağlı borsa statüsündeki kuruluş) nezdinde yapılıyor. Kurum adı değişsede uygulama ve maliyetler 3 aşağı 5 yukarı aynı. O yüzden yukarıdaki örneğe uyarak yine Gine’den örnek verelim

* Satıcının mutlak surette Ticaret Bakanlığı dolayısıyla Ticaret odası kaydı olmak zorunda

*Satışa konu olan altın bütünüyle Gine Merkez Bankasının labratuarına (GCRG) getirilecek. Tek geçerli değerleme raporu yani assayi burası veriyor. Ücret 100 GNF/gram

*Alıcıyla alım miktarı ve nihai fiyat kesinleştirildikten sonra Gümrük Müdürlüğünden kesin ihrac beyannamesi açılacak. Akabinde konsinye exw değerinin % 3 ihracat vergisi yatırılacak ( ihracat hangi yabancı para birimiyle yapılmışsa)

*Konsinyeyi nakliye uçağına yalnız BCRG taşıyabiliyor. Bu güvenlikli nakliye hizmetinin ücreti miktara bakılmaksızın $ 500.

*Satıcı İhracat teslimi yapıldıktan sonra evrak karşılığı alıcının parasını çekilebiliyor.

SONUÇ: Satıcı size proforma teklif faturasını yolladı anlaştınız. Anklaştığınız miktarı BCRG’ye götürüp aldığı resmi değerleme raporunu size yolladı. Ok verdiniz ve faturanın parasını ister nakit blokaj isteseniz akreditif şekliyle ama mutlak bahsettiğim ihracat evrakları teslimi karşılığı ( Dökümante CIF) bankasına yolladınız. Şüphe endişe yok. Altın Türkiye’ye geldiği anda resmi bildirimli olduğu için IAB altın ithalat prosedürünüz başlıyor.

MALİYETLENDİRMEDEN 1kg 24” İÇİN ÖRNEK

*Anlaştığınız Exwork Fiyat: $ 43,300

*GCRG Assay: 100.000GNG= $ 11

*İhracat Vergisi: Exw 3% = $ 1,299

*FOB Taşıma: Fix= $ 500

*CIF Taşıma: $ 1,000 (değişken)

*Ortalama Millileştirme Maliyeti (aracı kurum, işlem komisyonu, darphane, çekme vs): 4% ( $ 46,110 X % 4)= $ 1,845

*TOPLAM= $ 47,955 ( Diğer bir deyişle anlaştığınız exwork fiyatın % 10,75’i size olan total maliyettir. Bu minvalde gerçek satıcılar % 15-20% bandında discounta yanaşmaktadırlar. Dolayısıyla resmi şekilde ithal edeceğiniz altında, alış aşamasındaki karınız % 4,25 ila % 9,25 bandında olacaktır.

 

B)      GAYRİ RESMİ YÖNTEM

Satıcınında iyiniyetli olduğunu varsayarak yazıyorum. Bu minvalde kesinlikle her şeyden önce havaalanındaki polislerin çok iyi eğitimli olduğunu unutmayın. Yakalandığınız takdirde rüşvetle yetinmeyecek tüm altınınız alacaktır. Direnirseniz üstüne hapis ve değeri kadar para öder ve altınınız genede geri alamazsınız. Bununla beraber, altın satıcısı olduğunu söyleyenler milyem yani ayar düşürme arttırma vs teknikleri en deneyimli sarraf seviyesinde bilmektedir. O yüzden salt altın kontrol kalemlerine güvenmemenizi; mutlak asit götürmenizi ama bu solusyonu Afrika’da kolay kolay temin edemeyeceğinizi, uçakta gelirken tespit edildiğinde terörist muamelesi bile görebileceğinizi hatırlatmak isterim.

Velevi tüm riskleri absörbe ettiniz, -alırken- ne kazanırsınız?

Hemen deneyimlerimle söyleyim. Satıcı eğer kırsaldaki madenci değilde; şehirdeki simsarsa karın büyüğünü o alır her zaman. Çünkü tüm maliyetleri ve offshore’da dahil tüm anlık satış fiyatlarını bilir. Bu noktada eğerki çok iyi bir pazarlıkçı değilseniz  alış aşamasındai karınız % 10 ila % 15 bandını geçmeyecektir.

Yok ama her şeyi göze aldınız ve kırsaldaki madene gittiniz oradan alacağım dediniz. İşte burada durum değişmektedir. Salt para götürürseniz %25-35% kazanırsınız. Tabii pazarlığınız iyi olacak. Hemen bir ipucu vereyim madenci için şehri git-gel, malzeme taşı en büyük külfettir. Hal böyle olunca altını parayla değil pirinç, içme suyu, akaryakıt, jeneratör yedek parça vs takas ederseniz alış aşamasındaki kar marjınız % 40-%60 olacaktır.Bu şıkkın ikinci adımı sizi o madenciyle ortaklığa götüreceğinden emin olabilirsiniz ;)

GENEL SONUÇ

Afrika'dan altın alırken ilk kural TOO GOOD TO BE TRUE prensibini asla unutmamanızdır. Hiç bir Afrika'lı, özelliklede altın satıcıları asla aptal yada dünyadan bi haber değildir. Doğru maliyet hesaplamasıyla size olası en yüksek kar marjını sağlayacak -kazan/kazan- yaklaşımlı "makul" discountu önermeniz Afrika altın satıcıları nezdinde dürüstlük olarak kabul edilecektir. Şahsım adına önerim, eğerki bu işten sürdürülebilir bağlamda para kazanma düşünceniz varsa mutlaka en doğru madene doğrudan yatırım yapmanız olacaktır.

: 04 / 10 / 2019
: 0

AWB	CEKI LISTESI	FATURA
ANALIZ-MALI	DUST	DORE
LISANS1	LISANS2	LISANS3
LISANS4	KUCUK MADENCI	2019/11 TEK
2019/11 SET	2019/11 GINE TAX CERTF